Ontmoeting op 4 mei in de supermark Amsterdam Zuid-Oost.
Eerst wilde ik blijven staan met de koffie in mijn hand, om niet zomaar bij vreemden aan te schuiven. Vandaag was ik best moe dus ik twijfelde of ik toch niet zou gaan zitten aan de tafel van de koffiecorner. Om mezelf een moment van rust te geven. Dat is wel eens lastig. Mijn twijfel wordt meteen opgemerkt door één van beide oudere mannen die al aan de tafel zitten. Hij biedt mij galant de stoel naast hem aan door zijn plastic tas ervan af te halen. Ik zie dat twee vingers van zijn rechterhand onnatuurlijk stijf, bijna hol naar de rug van de vingers toebuigen. Ik ga zitten op de houten rechtop-zit-stoel. Het boodschappenmandje vol vers spul staat naast mijn voeten, mijn haar is nog nat van het douchen na het sporten, de sporttas met smartphone op schoot, koffie in de hand. Oef.
We raken aan de praat over van alles en nog wat. Hij vraagt of ik hier in de buurt woon en waar dan. Begint vervolgens over het feit dat het vandaag dodenherdenking is. En over die ene man die van de week aankondigde te gaan schreeuwen vandaag op de dam. Ik zeg dat ik het maar kinderachtig vind om aan te kondigen dat je gaat schreeuwen. Dat zo iemand ook gewoon even aan had kunnen kaarten dat er bepaalde slachtoffers vergeten worden en een verzoek had kunnen indienen zodat ze wel genoemd worden. Dat is toch logisch. Mijn gesprekspartner vindt dat ze die man al hadden moeten oppakken. Nou, nou. Dat vind ik weer wat overdreven. We mogen hier in Nederland zeggen wat we willen zonder meteen opgepakt te worden. Ja, zegt hij, het is nog niet bewezen natuurlijk. Even een moment van gezamenlijke stilte.
Er is geen moment dat ik denk aan de smartphone die ik normaal best wel vaak check op inkomende berichtjes. Ondertussen is er ook een andere dame met koffie uitgenodigd om bij te schuiven door de andere man aan de overkant van de tafel. Ze heeft een keurige trenchcoat met schotse ruitje in beige en rood aan en ronde hangeroorbellen met een mozaiekje. Ze kijkt me vriendelijk aan terwijl de man tegen haar aan praat. We lachen en concluderen dat de supermarkt best een grotere tafel mag neerzetten met nog meer stoelen.
Ik denk aan morgen. Dan is het bevrijdingsdag. Door het uiterlijk van de man naast mij denk ik onwillekeurig aan Indonesië. Ik vraag of ik mag vragen waar hij oorspronkelijk vandaag komt. Dat vindt hij helemaal niet erg en hij verzoekt mij zelfs vrolijk om vooral te raden. Ik gok Indonesië. Het klopt. Ook mag ik raden hoe lang hij hier al is. Dat wordt lastiger. Ik vond de geschiedenislessen rondom de migratie van Indonesiërs naar Nederlands vroeger niet zo interessant. Nu, met mijn 40e verjaardag in zicht, ga ik toch anders over dingen nadenken. Bijvoorbeeld over hoe onze samenleving geworden is zoals deze is. Hoe kan het dat Nederland weer opgebouwd is na de oorlog en hoe hebben ze dat gedaan? Gelukkig hebben we Google maar nu even niet.
Ik gok dat de man hier al lang woont, want hij spreekt onberispelijk Nederlands. 40 jaar? Of spraken ze sowieso niet al Nederlands in Nederlands-Indië? Ik heb wederom geen idee. De man woont al 62 jaar in Nederland. Hij kwam voor het eerst met verlof op zijn 7e naar Nederland en is definitief gebleven toen hij 14 was. En hij heeft jaren bij de sociale dienst gewerkt. Het is inderdaad een hele sociale man.
Hij vertelt dat het lekker is om de oranje zoete aardappel die hij in mijn mandje ziet liggen, te bakken. In schijfjes. En dan van dat spul erover heen te doen wat we ook over de pannenkoeken doen. Hij is even het woord vergeten. Ik zeg niet dat ik suikervrij eet. Wat ik verder er nog bij doe? Ik heb snijbonen bij de zoete aardappels om een stamppot van te maken maar nu kon het wel eens gebakken aardappel met snijbonen worden. En een flink stuk gebakken kabeljauwfilet erbij want dat was in de bonus vandaag. Hij kijkt op de verpakking hoeveel dat wel niet scheelt in prijs. Het is goede vis. Hij merkt op dat ik vast goed kan koken. Ik zal wel alleen wonen? Nee, ik woon samen met mijn vriend. O, ja. Dan eten we allebei goed. Hij komt hier elke dag om boodschappen te doen. De kaas is maar één euro zestig.
Mijn ouders zijn in de tweede wereldoorlog geboren in Rotterdam. Een stad in puin na het bombardement. Hoe hebben hun ouders dat gedaan? Er was niet genoeg eten en al helemaal geen supermarkt. Ze hadden honger, ook na de oorlog toen alles nog een tijd op de bon is geweest omdat er niet genoeg voedsel en transport was.
Ik woon al 7 jaar in amsterdam zuidoost maar nu kom ik dan toch echt in de inner circle, door aan deze koffiecornertafel aan te schuiven. Deze mensen hebben even tijd gemaakt voor een ouderwets praatje met buurtgenoten. Weetjes uitwisselen over de naaste omgeving. Elkaar beetje leren kennen. Het is anders dan buiten de koffiecorner, dan het normale sociale leven. De Indonesische oudere heer en ik zijn bijvoorbeeld niet begonnen met voorstellen en een hand te schudden. Toch ken ik deze man al een stuk beter dan iemand op een verjaardag die mij plichtmatig passeert bij het rondje handen schudden en zijn naam prevelt zonder enige vorm van oogcontact.
Mijn koffie is al een tijdje op als plotseling het prettige gesprek een onverwachte wending neemt. Bij het buurten aan de koffietafel hoort ook het uitwisselen van de verschrikkelijke dingen uit het leven. Ik heb de meneer net gevraagd of hij gemerkt heeft dat Amsterdam Zuid-Oost vroeger onveilig zou zijn geweest. Hij woont hier al sinds 1981 en heeft dus de hele verpaupering meegemaakt. Hij zegt dat hij het nooit onveilig heeft gevonden. Er is wel eens iemand een paar jaar geleden vermoord en of ik wel eens bij de Vomar kom. Ja, dat kom ik wel eens.
De man van de drankenwinkel bij de Vomar.., die ook bij de servicebalie staat.., die dikke.., met dat staartje.., bij de Vomar bij de drankenbalie. Ja, die ken ik en opeens komt het vrolijke gezicht van de man bij de drankenwinkel in mijn herinnering. Ik kom daar wel bij gelegenheid om een fles sterke drank te kopen. Zoals vlak voor de kerst om Tia Maria te kopen voor de Englisch Christmascake. Toen vroeg de man van de drankenbalie nog waar ik het voor ging gebruiken en hij wilde ook wel een stukje proeven als het klaar was. Die man.., , of ik die ken vraagt hij nog een keer. Ja, die ken ik. Ja, die is overleden door zelfmoord. Ik kan niet ontkennen dat ik toen ik jonger was, wel eens aan zelfmoord dacht. Ik zeg dat het vreselijk is en vraag me hardop af hoe dat nu kan. Hij weet het niet. Hij heeft het gehoord maar weet het verder niet. 3 weken geleden. Ja echt, door zelfmoord.
De Indonesische man zegt, terwijl hij zijn hand op de koffiecornertafel legt, dat hij zelf nooit zelfmoord zou plegen. Nooit. Het lost niets op. En hij heeft gehoord dat je ziel eeuwig rond blijft dwalen als je zelfmoord pleegt. Ik ben het met hem eens dat zelfmoord niet de oplossing is. Dat we hulp moeten vragen als het zo moeilijk is dat we daar over gaan denken.
Mijn koffiekopje is nog steeds leeg. Een nieuwe zou prettig zijn geweest. Toch wordt het tijd om op te stappen. Mijn wijkgenoot maakt ook al aanstalten als er een andere meneer staat te kijken met koffie in de hand of er plek is. Er komen andere mensen aan de koffiecornertafel zitten en wij wensen elkaar tot ziens. Hij zegt nog een keer dat hij hier elke dag komt voor zijn boodschappen.
Ik loop een paar meter richting de ongebrande noten en ik weet dat hij achter me loopt. Als ik de noten in mijn mandje hebt gelegd en tijdens het doorlopen nog even achterom kijk is de man een andere supermarktpad ingeslagen. Hij is niet meer in zicht.
Morgen is het bevrijdingsdag. Ik vier onze vrijheid, onze diversiteit, onze geschiedenis. Ik vier onze toekomst die warmte krijgt door het opnieuw aangaan van contacten binnen kleine gemeenschappen. “Communities” zoals dat tegenwoordig trendy heeft. Een nieuwe toekomst door het opbouwen van een samenleving gebaseerd op ontmoetingen klein en groot. Waarin je elkaars mening respecteert en elkaar toch ook misschien bijstuurt en relativeert. Het delen van de weetjes en het intermenselijke. De feestjes en de dood.