Jorna en ik raakten na onze vorige instagram-blog opnieuw in gesprek. Van het persoonlijke, de last van het stotteren, een andere neurodiversiteit, naar koning Willem-Alexander die het had over het collectieve oorlogstrauma. En van daaruit naar de strijd die wereldwijd gaande is voor een inclusieve samenleving. Als de oorlog ons nog raakt na 75 jaar bevrijding, als #blacklivesmatter twee vrouwen raakt, wat betekent dat dan? Dat het grote systeem dat in het wereldnieuws zichtbaar is, blijkbaar ook in 2 gewone Noord-Hollandse vrouwen zit ingebakken. Dat systeem waarvan Trump de karikaturale frontman is. Daarom slaan wij deze vlinderslag, deze blog, omdat een slag aan de ene kant van de oceaan, ook een orkaan aan de andere kant kan veroorzaken…. Lees je mee? Wij vonden het de moeite waard om onze conversatie in een blog om te zetten en te bewaren.
Desiree: Wat mij persoonlijk opviel in je podcast-tekst nr 41 over ADHD en institutionele discriminatie, zijn die prikkelarme opties in musea en andere vrijetijdsvoorzieningen voor mensen die prikkelgevoelig zijn. Dat prikkelde mij meteen? op een positieve manier wel te verstaan.
Even serieus. Ik vind de hele manier van communiceren in het huidige systeem onprettig. Ik merk dat, omdat ik last heb van stotteren zoals je weet en praten mij feitelijk altijd wel energie kost. Zelfs als ik vloeiend praat. De manier waarop overdreven aandacht besteed wordt aan het verbale terwijl de meeste mensen niet eens echt horen wat je zegt. Veel praten, dat wel. Er wordt veel gepraat zonder het gezegde even in te laten dalen. Ik merk het vooral in contact met patiënten tijdens werk.
Een personage als Bumblebee in de film Bumblebee, die gele Transformer robot, is de tegenhanger hiervan. Het gaat over een robot die niet kan praten door een programmeringsfout ofzo en tegelijkertijd een ontzettend groot “hart” in zich heeft. Tijdens de film krijgen hij en een meisje een diepgaande vriendschap en begrijpen ze elkaar juist heel goed op een non-verbale manier. Op een gevoelsmatige manier. Uiteindelijk ontpopt de stille Bumblebee zich tot de held van het verhaal. Ik wilde per se met dat kartonnen promoding van Bumblebee op de foto gewoon omdat het zo fijn zou zijn als het echt zou zijn.
Jorna: Dat is het ook, words are overrated. Veel blabla zonder inhoud. Mensen praten veel zonder te luisteren. Ik kan daar steeds slechter tegen merk ik.
Film ken ik niet, ga ik opzoeken
Desiree: Door m’n drie maanden stay-at-home merk ik dat ik sneller vol raak. Van precies dezelfde dingen als voor de stay-at-home trouwens. Ik functioneer gewoon, doe het werk, m’n taken, alleen thuis is de koek dan soms opeens op. Ik denk dat ik voor de coronalockdown veel absorbeerde, slikte, als manier om met de dingen die op mijn pad kwamen om te gaan.
Jorna: Herkenbaar, als ik niet oppaste, absorbeerde ik emoties van anderen, waardoor ik er zelf aan onderdoor ging. Tegenwoordig heb ik betere technieken om dat te voorkomen, maar na een te korte nacht of anderszins niet topfit, blijft dat een valkuil. Kwestie van goed opletten dus.
Desiree: Jij draagt ADHD uit, en ik denk dat hoogsensitief zijn daar onderdeel van is. Klopt dat? Ik vermoed bij mezelf ook hoogsensitiviteit alhoewel ik moeite heb met de hype rond het identificeren met dergelijke termen. Wat ik wel laatst tegenkwam, op een site van Saskia op de Weegh, zij schreef het boek Nieuwe Paden Banen, is de term Hoogbewust. Die term intrigeert mij mateloos en daar wil ik me best in herkennen. Wel meer of hoog bewust van waar anderen misschien niet zo snel bij stil staan. Maar niet zozeer de nadruk op je so-called overgevoelige zenuwstelsel dat in disharmonische verbinding zou staan met de huidige (hoogdravende) maatschappij. Hoogbewust van met name onze dagelijkse routines, zoals praten, die als normaal beschouwd worden, die daardoor onbewust juist consequenties hebben. Iets dat je elke dag steeds doet, tikt op termijn flink aan, ook al denk je dat het niet zo belangrijk is. Hoogbewustzijn is juist die dingen in verbinding brengen met jezelf, met onze maatschappij. Wat betekent dat voor mij? Hoe voel ik me daarbij echt? En vooral; is dat eigenlijk wel juist, is dat wel zo handig voor mij als mens, voor ons als mensheid? Verbinding zien tussen de omgeving en jezelf als mens. … Snappie?
Jorna: Snappum!
Desiree: Zou het kunnen zijn, dat dit dé overkoepelende staat van bewustzijn is van al die diagnoses zoals ADHD, hoog sensitiviteit, autisme en alle onopvallende keiharde overlevers die aan de buitenkant oké lijken maar een rugzak geabsorbeerde ballast dagelijks meezeulen? Dagelijks absorberen en slikken om maar mee te draaien met de norm?
Jorna: Inderdaad, ik durf te beweren dat elke adhd’er ook hoog sensitief is en elke hoog sensitieve ook kenmerken van ADHD of ASS heeft.
In het kader van mijn podcasttekst denk ik dat hoe verder je afwijkt van de norm, je jezelf hebt aangeleerd om gevoeliger te zijn voor vooral non-verbale communicatie. Waarom? Omdat je jezelf constant moet ‘calibreren’ om in deze maatschappij overeind te blijven om “gewoon” mee te kunnen draaien.
En dat houd je uiteindelijk.. maar beperkt vol.
Desiree: Ja, het hangt allemaal maar net van de omstandigheden af. Een stay-at-home periode doet je tot jezelf terugkeren, althans deed mij tot mezelf terugkeren. Ik kwam letterlijk en figuurlijk eindelijk thuis te zitten zonder mee te hoeven draaien in een systeem.
Je uitleg is heel verhelderend, troostend en tegelijkertijd pijnlijk. Want calibreren elke dag, dat meepraten zonder dat er echt geluisterd wordt, kost energie, kost moeite, doet eigenlijk pijn zonder dat je dat nog merkt. Die pijn is wat je als “afwijker” van de norm, normaal bent gaan vinden. Je absorbeert, ergens ondergebracht in je onderbewustzijn. Een wond. “Iedereen heeft wel wat” wordt wel eens troostend gezegd. “Je bent wie je bent” ook heel goed om te zeggen maar wat betekent het nu echt als één, twee, drie of meer mensen dat hebben? Als er steeds meer mensen zijn die anders zijn binnen het huidige systeem? Willen we daar wel bij stilstaan of moet het allemaal altijd maar door en door gaan vanwege .. ja vanwege wat eigenlijk? Is onze maatschappij, het systeem dat zo nodig in stand gehouden moet worden, niet een soort van ..laagbewust.
Dit schrijven, aan jou, iemand van wie ik weet dat je het begrijpt, voelt al aan alsof ik de zeikerd ben, de gene die niet zo veel moet nadenken.
Jorna: Je bent allesbehalve een zeikerd
Onze maatschappij is gebouwd op “doorzetten”, “niet zeuren, gewoon doen”.
Desiree: ‘De kiezen op elkaar zetten”.
Jorna: Dat was voor onze ouders en grootouders de énige manier om na de oorlog Nederland weer op te bouwen. Je ziet nu langzamerhand wel, dat dat voor onze generatie en de millenials na ons, niet meer past of goed is.
We kunnen het niet meer. We willen meer uit het leven halen dan alleen maar doorzetten, op je tanden bijten en dan doodgaan.
Er is ons alleen nooit geleerd hoe dat dan moet.
Desiree: Ja precies dat. Hoe dan!?! Ik wil begrijpen wat er aan de hand is, niet alleen met mij maar ook met de samenleving. Of misschien wel juist met de samenleving.
Het is heel intrigerend. De eicel waar ik uit ontstaan ben, bestond al tijdens de bombardementen van Rotterdam. Mijn oma was zwanger van mijn moeder geraakt nog voor de bombardementen in Rotterdam. Wist je dat alle eicellen die een vrouw ooit draagt, ontstaan in haar eigen prenatale fase? Je bent natuurlijk niet een onbevruchte eicel, maar je bent het ook niet niet. Dat gegeven grenst al aan de magische kant van het leven.
Ik heb een heel sterke connectie met die oorlog, met het overleven dat die mensen moesten, ieder op hun eigen manier vanuit hun eigen noodzaak. De periode na de oorlog was er één van het aansturen van mensenmassa’s. Allemaal naar de kinderkolonie. Allemaal in het ziekenfonds. Allemaal al je tanden laten trekken… Hoe kinderen benaderd werden toen, is niet meer van deze tijd. Ik zie nog dagelijks als hoogbewuste tandarts de gevolgen van het collectieve zorgstelsel van toen terug in de opa’s en oma’s van nu, de ouders van de ouders van nu.
Jorna: Bijzonder… de oorlog heeft op mij ook een ontzettende aantrekkingskracht, terwijl ik tegelijkertijd de ellende niet aankan. Het is inderdaad decennia lang het sturen van de massa geweest, politiek probeert dat nóg soms.
Desiree: Weer als je niet oplet. Premier Rutte noemde in één van zijn vroege corona-persconferenties de situatie ongekend en bijna alleen vergelijkbaar met de tweede wereld oorlog.
Als de oorlog in mij en jou, in twee vrouwen zo diep zit .. aantrekt en afstoot tegelijkertijd, als zelfs een man als de koning opmerkt in zijn dodenherdenkingsrede (4 mei 2020) dat de oorlog nog steeds in ons zit, zouden dan niet veel meer mensen dit hebben? Een meerderheid, een minderheid, wie zal het zeggen? Hebben we dan niet te maken met een collectief oorlogstrauma? Een gekwetste samenleving van mensen?
Jorna: Oh zeker! De generaties voor ons konden daar alleen nog niks mee, omdat het te vers was.
Collectief pijnlichaam, ken je dat boek van Eckhart Tolle? Het slavernij- en koloniale verleden zit daar ook in.
Desiree: Ja. Jaren geleden gelezen. Die manier van denken over jezelf, dat wie je bent bestaat uit verschillende onderdelen die aandacht van het “mij” vragen, is me altijd bijgebleven. Het helpt om jezelf maar ook de mensheid beter te begrijpen, alles dat in het klein is, komt ook terug in hoe volken met elkaar omgaan zegt hij. Dat boek heet ‘Een nieuwe aarde” geloof ik.
Jorna: En seksisme, #metoo zitten ook in dat collectieve pijnlichaam. Het is wat ik die etterende wond noem. We hebben altijd alles met de mantel der liefde bedekt, verstopt. Maar zachte heelmeesters maken stinkende wonden.
Desiree: Ik denk dat het mensen veel pijn kan doen als hun waarheid steeds verhult wordt of gebagatelliseerd door een paar haantjes in verband met eigen belang. En die daarmee de norm zetten. Meestal moneydriven.
Jorna: Precies! En het is aan de ene kant heel erg eng dat één van die haantjes nu president is van de VS. Aan de andere kant komen de gebreken van het systeem nu echt goed zichtbaar aan de oppervlakte, juist sneller dan was gebeurd zonder dat iemand zoals Trump president was geworden.
?✊♥️
Desiree: Ik denk dat goodgirls kunnen bijdragen door hun persoonlijke verhaal naar buiten te brengen.
Net zoals er nu tal van persoonlijke verhalen uit WO2 , van Auswitch overlevenden, van de jodenvervolging, van overlevers in het algemeen, naar buiten komen de laatste jaren. Dat raakt mensen van nu opeens wel.
Jorna: Zeker! Zwijgen is niet langer een oplossing. Misschien is stotteren daar ook wel een mooie metafoor voor. Dat wij als stotterenden eigenlijk alleen maar kunnen vertellen wat er echt speelt en dat dat letterlijk met horten en stoten gaat. Dat het gewoonweg niet meer lukt om het binnen te houden, maar dat vertellen ook een ding is binnen de huidige norm.
Desiree: Opmerkelijk dat dat sinds kinds af aan, al in ons zat. Dat we dat al voelden nog voordat we rationeel leerden hoe de wereld in elkaar stak. Ik merk nog steeds dat de meeste mensen geen idee hebben van mijn positie in de wereld als stotterende, geen inlevend vermogen hebben hoe groot stotteren eigenlijk is of waar het vanuit gaat. Weten dat die positie er überhaupt is. Het is een grote last die ik meedraag en toch definieert deze ook wie ik diep van binnen ben. Ook al uit zich dat met horten en stote
Jorna Postma
COACH VOOR VROUWEN MET ADHD
DESIREE KERKDIJK
Leefstijlinspirator, Conceptual Artist, Tandarts